Rom. 1, 14-15.

Rom. 1, 14-15. Eg har ei skuld.

Her er ei ny side ved evangeliet. Det handlar ikkje berre om «Kristus for oss», men også om Kristus i oss og ved oss. Her er det det siste me skal ta fram. Somme er litt einsidige og tenkjer slik: Det er godt at eg er frelst og nokre av mine næraste. Elles er mange nok opptekne med å leva for seg sjølv og gjera det dei har lyst til. Her tenkjer eg ikkje på grove, syndige lyster. Her er heller sjølve det vanlege livet i fokus.

For Paulus sjølv var det ikkje slik. Han var misjonær av høg klasse. Han visste: Evangeliet måtte ut til alle i heile verda. Han visste at Jesus hadde sagt: Gå! Slik hadde han ikkje noko val. Han måtte ut på reis.

Til korintarane skreiv han om det slik: «Det er ein tvang som ligg på meg,» 1. Kor. 9, 16. Han ropa ve over seg sjølv om han svikta det kallet. Og her til romarane nyttar han eit anna bilete: Eg står i skuld. Og den måtte han betala. Og me kan då tenkja på fleire slag skuld, eller slik at me står i skuld til fleire. Det er fokus denne gongen:

1. Me har skuld til Gud.

Den erkjenninga må koma først. Elles ser me ikkje det andre så klårt. Og då er det slik at kvar synd me har gjort er ein gjeldspost hjå Gud. Og der er me alltid i underskot. Den gjelda er ubetaleleg. Synda er alvorleg, og den øydela mennesket. Alt i oss er smitta av synd, me vart slavar under synda, sjuke og gjeldsbundne. Me er åndeleg døde for Gud.

Jesus fortel ei likning som viser det. I Mat. 18, 23 er sagt at ein mann hadde 10.000 talentar i skuld. Det vil tilsvara om lag 200.000 arbeidsår. Det seier seg sjølv at ingen kan betala det. Ein kan og omrekna det til pengar – over  50 milliardar kroner. Det er ei botnlaus gjeld hjå Gud.

Ei viktig sak her er at alle er slik. Gud skil ikkje på små og store syndarar. Han vil visa oss at synda uansett er alvorleg. Og difor er me allereie fortapt ni oss sjølve.

Når eit slik menneske høyrer og trur dette: «For vår misgjerning ble han knust --- du gikk for meg en blodig sti og jeg som skyldig var, slapp fri,» då rann ein ny dag. Dei fekk sjå at Paulus skreiv noko stort om dei: Jesus strauk ut skuldbrevet mot oss, Kol. 2, 14. Ja, då vart syndaren sett fri. Han vart ein kristen, og livet med Gud tok til – av nåde og i fridom.

2. Ei ny skuld.

Då me vart frelste, kjende takk til Gud for kallet og nåden og alt det Gud gav oss. Alt var av nåde, Ef. 2,8. Det tyder gratis og utan vår forteneste. Og då kom spørsmålet frå Salme 116,12: Kva skal eg gje Herren att? Slik tenkjer ofte Guds born. Og me syng: Hva skal jeg gi til min Frelser?

Dette er litt av det nye sinn: Takk for frelse og fridom. «En evighet blir ei for lang til ham å prise med min sang.»

3. Meir skuld.

Det var godt at me vart frelste, det er ei fin oppleving. Men snart kom tanken: Dette evangeliet gjeld alle. Andre må få høyra og koma til Frelsaren. Det er mi eiga slekt, bygda vår og landet. Ja, me les i Bibelen: Til endane av jorda. Apg. 1,8,

Mange har ennå ikkje høyrt, og dei døyr uvitande. Det blir ein tung sekk å bera for oss som trur. Eg spurde ein misjonær for mange år sidan: Kva er eit misjonskall? Og han svara: Det er noko eg ikkje kjem forbi.

Bibelen har også ord om desse unådde: Freds veg kjenner dei ikkje. Rom. 3, 17. Og: Heidningane som ikkje kjenner Gud. 1. Tes. 4, 5. Det er millionar av dei i verda. Kunne me sett dei samla, ville det blitt eit useieleg sukk og rop til Gud for dei. Nå kan me berre førestilla oss dette i tanke og sinn.

Men du og eg som kristne kjenner Han, og det sæle evangelium. Skal dei få høyra det, må det bli ved oss.  Det såg Paulus, og vitna om det her. Han står i skuld til grekarar og barbarar – det er heidningar av alle slag. Og han har skuld til vise og uvise – Det står ikkje på utdanning og kunneskap eller vit og forstand. Evangeliet kjenner ingen grenser. Og det gjer heller ikkje misjonen.

4. Er me villige?

Paulus seier: Difor er eg for min del villig. Han er rede til å gå alle stader. Ja, han ynskjer det (NO 78). Og her kjem han med ei interessant utsegn. Han ynskjer å møta dei kristne og verta oppbygd saman med dei, v. 12. Det er ein fin tanke. Det heilage samfunnet strekkjer seg ut til alle kristne, også dei me ikkje kjenner.

Dinest kjem det noko meir i v. 13: Han vil dei skal vita at han har tenkt på dei i lang tid og planlagt å reisa til Rom. Så opplevde han som me og gjer at noko kom i vegen. Han seier ikkje kva det var, men han vart hindra. Og så kjem den eigentlege grunnen til at han vil til Rom: «Også hjå dykk ville eg gjerne hausta noko frukt av arbeidet mitt.» Då tenkjer han på nye kristne, nyfrelste heidningar som kan vinnast ved hans forkynning og arbeid. Han ser etter det. Det er ikkje galt å ynskja frukt av arbeidet.

Kallet til oss gjeld ikkje berre Rom. Det gjeld Norge, Kina, Afrika – og alle andre land. Lat det bli alvor i vår sjel: Utan evangeliet er dei evig fortapte. Lat det trengja inn i oss: Nå er det nodetid, Guds sol skin på jorda. Og me har så litre frukt av livet vårt.

David sa: Kongen sitt ærend har hast. 1. Sam. 21, 8. Og nokre spedalske kom til syrarleiren og fann mat og sa: Dette er dagen då me kan bringa ein god bodskap. Det var dei spedalske som fekk oppdraget.

Lat Jesus få tenna ein brann: Nokre må bli frelst i år! Det er nøden.

Gi meg ditt ømme frelsersinn for slektens sorg og hram…

.

Rom. 4, 4-5.

Rom. 4, 4-5.

Her møter me to slags menneske, og begge er religiøse og vil til himmelen. Men Paulus skil de ifrå kvarandre – dei blir heilt ulike når me ser kva han seier om dei. Det er viktig å ha klåre tankar om dei åndelege ting, elles kan me lett lura oss sjølve. Ved det kan faktisk andre også bli lurt inn på ein falsk veg. Kva seier paulus om dette?

A. Dei som har gjerningar.

Det er overskrifta over den eine gruppa. Kva tyder det?

1. Dei lagar seg sjølv ei rettferd for å bli frelst ved den. Det kan tyda fleire ting.

M.a. lever dei eit fint liv og er vel oppdregne og fører seg fint mellom folk. Dei drikk seg gjerne ikkje fulle og held seg frå ytre, og stygge synder. Nå er dei ikkje alltid gode, det kan ingen vera. Og det blir nett deira unnskyldning: Me feilar alle i noko. Men dei prøver å stå fram som vellukka og fine menneske.

Ved sida av dette er dei også religiøse. Me finn dei i kyrkja og nokre gonger på bedehus, til altars. Og dei les i Bibelen og ber sitt fadervår og kanskje litt meir. Og då er dei vel kristne?

Og mange går lenger med fleire gjerningar. Dei ofrar til misjon og Røde Kors og andre gode tiltak. Dei vil gjerne hjelpa dei som er i nød ute i verda. Dei kan også vera med i eit arbeid for Guds sak, i foreining og styre. Alt dette er vel og bra. Me treng fleire som vil ta eit tak. Men då opppdagar me det neste:

2. Dei har ikkje bruk for nåde. Det er gjerningane dei byggjer på, og nåde blir berre eit ord. Eller dei mistyder nåden og misbrukar den ved å leggja noko til nåden. Det er liksom ikkje nok at Gud vil gi oss noko. Me må ha noko anna i tillegg. Somme kan til og med styggjast ved ordet nåde. Det tek liksom frå dei alt dei har. Og det er også rett.

Nå er Bibelen klår over at frelsa er av nåde og berre av nåde. Ef. 2, 8. Ingen kan bli frelst på nokon annan måte. Nektar du nåden, er du utan Gud og frelse i liv og død. I Guds rike kan det ikkje vera annleis. Gud har bygd opp frelsa på nåde åleine.

3. Dei får løn som fortent.

Gjerningane er slik at det fylgjer løn med. Tenk berre på arbeidslivet. Til vanleg er det få som vil arbeida lenge utan å få betaling. Mange kan ta eit tak i dugnad for nabo og kjende. Men arbeidsgjevaren er til vanleg pliktig å betala for arbeid. Og slik må det vera. Alle skal ha noko å leva av her i verda.

Slik er det og åndeleg. I kap. 6, 23 seier Paulus: Den løn som synda gjev er døden. Dei kan få ros av menneske her i livet. Men på rekneskapsdagen til slutt står døden att som ein naudvendig konsekvens av livet utan Gud. Og død her tyder evig fortaping borte frå Gud. Ved at dei har forakta Gud og hans nådegåve, fortener dei ein slik utgang av livet.

Dei hadde ikkje tenkt det slik, og løna blir ei overrasking for dei i første omgang. Kanskje dei så vil sjå og skjøna at det var rett av Gud å gjera det slik. Dei har sjølve valt denne vegen borte frå Han.

B. Dei som ikkje har gjerningar.

Det er uttrykk for alle dei frelste. Dei har nok gjerningar dei og, men dei reknar ikkje med dei. Dei var berre ein del av livet. Og korleis var og er slike menneske?

            

1. Dei ugudelege.

På ein måte er dei slik lik den første gruppa. Dei var også utan Gud. Men skilnaden er at dei frelste ugudlege har sett og erkjent si gudløyse. Når dei ser på seg sjølv, kjenner dei seg som dei verste menneske på jord. Dei ser sine store synder. Og i høve til Gud og hans herlege lys, er alle synder store. Det som ofte er lite i våre augo, er alvorleg for Gud når det ikkje stemmer med hans vilje og ord.

Men framom alt ser dei inn i sitt hjarta. Og der oppdagar dei berre svart og stygt og synder som bur i oss. Dei ser seg fortapte alt nå her i livet. Det verste er kanskje at dei hatar Gud og hans vesen. Og dei veit at det var rettferdig av Gud å senda dei rett til helvete i denne stunda. Kvar ein som har opplevd dette, veit at det ikkje er lett å ha det slik.

2. Dei er utan gjerningar.

Jo, dei har gjerningar. Dei har kanskje gjort mykje godt og. Men dei er misnøgde med alt sitt eige og seg sjølv på denne måten. Dei er fattige sjeler , åndeleg sagt. Og dei ser meir og meir at det er ikkje nok med gjerningane. Omvendinga er ikkje god nok om dei prøver alt dei kan. Dei har ingen rett anger eller bøn eller noko i sitt eige liv. Alt er berre ein tapskonto. Dei har truleg gjort alt dei kunne for å tilfredsstilla Gud. Men i sjela er berre uro. Korleis skal dette gå?

3. Då skjedde det:

Dei oppdaga noko Gud hadde gjort! I Kristus! Kanskje det var ein tale som gjorde det, eller dei las i ei bok – eller mintes noko dei hadde høyrt: Jesus døde på krossen for å frelsa alle som kjem til han. Det kan skje på mange vis, men resultatet blir: Det gjeld jo meg og! Det kan eg lita på. Utan at dei eigentleg tenkte det, hadde dei byrja å tru på Han. Dei tapte trua på seg  sjølv og rekna berre med Jesu gjerning. Då hender det så ofte at me taper trua på eigne gjerningar og liv, og ser berre på Jesus. Han er vår frelse. Han har gjort det. Og det er nok!

4. Kva skjer?

I den stunda fekk du nåde og du vart fullstendig rettferdig for Gud – i Jesus. Du fekk det på same måte som Abraham. Han trudde Gud og det vart rekna han til rettferd, v. 2-3. Me har ikkje gjort oss fortent til frelse og rettferd på denne måten. Bibelen strekar sterkt under at rettferda vert tilrekna. Det er som om ein overfører eit stort eller lite beløp frå sin konto og over på din! Heile beløpet vert i denne stunda din kapital.

Nå er det din tur. Kom!

Rom. 3, 28.

Rom 3, 28.

Dette verset kan me sjå på som ein konklusjon på det han har skrive tidlegare. Spørsmålet er korleis eit menneske kan bli frelst. Det står det mykje om i Bibelen. Og det kan seiast på fleire måtar utan at dei treng å motseia kvarandre.

Og Paulus er ganske sikker på at han talar rett. Om denne saka er det ikkje tvil. Her kan me seia at Luther liknar litt på han. Også han slår denne saka fast utan diskusjon eller tvil. Det var vel om me og hadde noko av det. Ei tvilande og vinglande tru har lite kraft i seg.

Me tenkjer her på første setning i verset: Vi er overtydde om… Bibelomsetjingane kan variera noko her. I 1930 og -38 bibelen er det slik: Vi holder for/ vi held fyre. Bibelen Guds ord omset det slik: Vi holder fast på… Og i den siste 2011-Bibelen står det slik: Vi hevder at.

Alle desse uttrykka kan me skjøna slik at det ligg ei overtyding bak: Ut frå Guds ord må det vera slik. Derimot er eg ikkje glads for uttrykket i 1978-omsetjinga: Vi meiner at… Guds frelse har ikkje noko med vår meining å gjera. Det gjeld heile tida Guds meining. Og den tyske tolkaren W. F. Besser skriv om dette slik: Det er grunngjeve i Guds frelsesord og gjerning og byggjer på Guds nåde og forteneste.

Og ut frå dette kan me seia: Me er overtydd om og kjem difor ikkje bort frå det Gud har sagt. Og eigentleg er det godt å vita at frelsa er noko fast og sikkert. I verda er det mykje uvisse om mest alt. I den bibelske læra kan me trekkja fram fleire sider med er overtydde om på denne måten:

1. Gud skapte alt.

Det ser me alt i det første verset i Bibelen, 1. Mos. 1. Og det vert teke opp att i Joh1,1f. I Salme 33 vers 6 og 9 finn me og fine vers om dette. Mennesket er Guds finaste handverk, eit meisterstykke av Gud som ingen vitskapsmann kan gjera etter han. Og me vart skapte ved ei særskilt handling av Gud, ikkje som ei utvikling av det som alt var til. Her vil me som kristne hevda at Darwin tok feil, o9g det gjer også evolusjonslæra hans i vår tid. For dei avset Gud.

Etter Bibelen er det Gud som har gjort alt og med det eig han også alt og alle. Han styrer over verda og har rett til oss menneske. Men menneske fekk ein «fri» vilje til å lyda Gud eller å fornekta han. Adam og Eva gjorde det siste.

Men skapinga var ikkje tilfeldig, men etter ein plan. Og Han skapte menneska i sitt bilete, og tyder enkelt nok at dei var så fullkomne som eit menneske kan vera. For det var Gud som handla sjølv om me ikkje kan skjøna alt til punkt og prikke.

2. Synda er ein realitet.

I den første boka i Bibelen kap. 3 ser me korleis det hende. Synda kom inn i verda ved slangen si freisting og menneska sin ulydnad. Det var starten. Men me ser det også kva dag – på TV, i aviser, i ord og gjerning der me møter menneske. Her er mykje vondt i verda. Og det stammar frå syndefallet.

Så merker me også at synda er inne i oss – alle. Det øydelegg livet for mange. Om folk lever i denne synda og gjer opp med Gud, går die mot fortapinga. Det er den visse avslutning på livet utan samfunn med skapar og frelsar.

Og Bibelen slår fast at alle har synda. Ingen kjem difor unna Guds dom. Rom. 3, 23. Me står skuldige innfor Gud av di me sjølv har våre ulydig mot Han, v. 19. Og me må vera merksam på at all synd er mot Gud og ikkje berre mot menneske. David fekk sjå det då han synda så grovt med Batseba: Mot deg åleine har eg synda, Salme. 51, 6. Det var nok Gud som viste han det då han erkjende.

Me kan seia med salmediktaren: Jeg står for Gud som allting vet og slår mitt øye skamfull ned. Jeg ser min synd, at den ser stor i tanker, gjerninger og ord… Då er me overtydde om at synda er alvorleg.

3. Eg er udugeleg.

Det er den neste overtydinga. Og her må Gud arbeida mykje med oss for å via oss det. Det ligg i oss at me vil klara oss sjølve. Me er som born som seier: Eg skal gjera det, eg kan…

Guds Ande arbeider på å føra oss til erkjenning av at me aldri blir gode nok. Men me prøver å gjera så mykje me kan og trur at det skal hjelpa oss til himmelen. I bibelsk språk er det kalla lovgjerningar. Det er ikkje alle slags gjerningar. Det er slikt me gjer for å bli frelst. Det er god moral, mykje bøn, hjelpearbeid både heime og i andre land. Kan ikkje det hjelpa meg til å bli ein kristen? Vil ikkje Gud sjå med blide augo på meg når eg gjer noko godt? Kan eg ikkje då venta å få ein himmelbillett?

Den Heilage Ande må nok arbeida mykje på deg som har det slik. Han vil visa deg at i dette er du og alle andre duglause. Me kan ikkje hjelpa Gud. Det nyttar ikkje med offer og arbeid og iver for Guds sak. Det hjelper ingen til himmelen.

Paulus hadde prøvd det – som farisear. I Fil. 3 reknar han opp fleire gode sider ved seg sjølv og trudde at det var nok. Han seier til og med at han var lytelaus i rettferd etter lova. V. 6. Slik tenkte farisearane på hans tid, men dei tenkte feil. Hans ei9ga rettferd var ikkje nok.

Luther gjorde noko av det same. Han pinte seg sjølv, reiste til Roma og gjekk opp ei trapp (Scala sancta) med mange bøner. Men han fekk ikkje fred i hjarta. Det skreik i han: Korleis skal eg få ein nådig Gud? Lenge levde han i denne villfaringa. Til siste måtte han og alle me som vart frelst siga i kne og sanna: Eg maktar ingen ting i dette. Eg kan ikkje bli frelst, døra er stengd for meg. Du er sæl om du om du vert overtydd om det. For då kjem det neste:

4. Trua.

Trua kjem, seier Bibelen. Men korleis? Ikkje ved å høyra det menneska seier. Rom. 10, 17 seier det klårt: Trua kjem av forkynninga, ved Kristi ord. Etter vers 16 er det evangeliet. Men det er altså Kristus som kom med evangeliet, hans ord og gjerning er evangeliet. Dette er veldige ord med himmelsk kraft. Svensken Erik Bernspång seier: «Ei sann tru kan berre bli fødd ved evangeliet, budskapet om Jesus Kristus.»

I praksis skjedde det gjerne slik: Du såg til slutt at du ikkje kunne gjera noko til frelse. Det såg mørkt ut og du gav opp all von. Så høyrde du eller las om Jesus som ville og kunne frelsa syndarar. Du fekk høyra at han hadde gjort det du skulle og betalt di syndeskuld hjå Gud. Ordet om Jesus traff deg og du skjøna: Hvis dette er sant, er eg likevel frelst. Du hadde sleppt trua på deg sjølv og feste di lit til det Jesus var og sa og hadde gjort. Der var frelsa. 

Luther seier noko om dette i Romerbrevskommentaren: Apostelen lærer altså at eit menneske lever berre ved trua si og tillit til Gud, og ikkje av gjerningane sine, men aleine av Guds barmhjertighet. Og: Me trur fast og sikkert, ja me veit, me er overtydd ved Ordet, at syndarane er rettferdige ved tru.

Berre Gud kan frelsa, utan vår hjelp. Me er alle som røvaren på krossen. Han ber oss om å ta imot Jesus, Joh. 1, 12. Det er å tru. Det er å overgi seg til Gud.

Mi frelsesvisse er då ikkje det eg kjenner eller føler eller opplever eller gjer. Mi visse om frelse er Jesus. Den danske prestedottera song slik før ho døydde:

Å tro, det er å legge seg end ved korsets fot,

Og begge armer strekke sin Herren Kristi imot.

Alt dette kan me tru og ta imot av di me som kristne er overtydde om at Bibelen talar sant og er Guds heilage ord. Der finn me vår frelsesgrunn og der er mat for sjela livet ut. Heilt til den dagen Han kjem att og kallar oss heim. Amen.

176) Mat. 12, 33-37.

64) Mat. 12, 33-37.

22. s. Treenighet.

Jesus har talt om sabbaten og helbredet på sabbaten, noe som førte til at fariseerne ville rydde ham av veien. Han har også talt om Be’elsebul og om å forherde seg mot Ånden. Det er tydelig adresse til noen jøder som var blitt hans fiender. Da er det han taler om frukt på et tre. Han bruker det som en slags lignelse for å få fram et budskap, særlig i møte med fariseerne.

1. En lignelse.

Det er mange slags tre i denne verden. Men Jesus deler dem inn i to hovedgrupper: gode og dårlige. Og han skiller klart mellom dem: la treet være godt eller ondt. Noen blanding er ikke mulig. Det minner faktisk om Jesu skarpe ord til Laodikea i Åp. 3. Der sier han til den linkne menighet: Gud du var kald eller varm, v. 15 (eldre overs.).  

Treet er mennesker. Det er både onde og gode mennesker her i verden, når vi ser dem. Som det er frukt av et tre, er det også slik med oss mennesker. Og det kan være gode frukter eller også vonde og stygge frukter av et menneskeliv.

2. La treet være …

Jesus vil vi skal være gode mennesker. La treet være godt, sier han. Det er hans ønske for alle mennesker. Og det er til det beste for oss andre at noen er gode. Det er godt å ha gode mennesker rundt seg både i gode tider og når motgangen kommer.

Det er synden som gjør et menneske ondt. Det kan det ikke være tvil om. Synden river end det beste i oss menneskelig talt og får oss til å fortsette i synden. Den har da en tendens til å øke i omfang, men også i styrke og nye måter å synde på. Og i vår gamle natur er vi alle onde, for synden bor i oss. Men det er forskjell på folk om de la synden komme ut i fritt rom og beherske livet.

Hva skal da til for å bli gode mennesker?

Det begynner ikke med å bli god eller å ønske å være det. Det begynner i den andre enden så å si. Det er en hovedsannhet i kristendommen. For det gode menneske begynner med å erkjenne sin ondskap, dvs. sin synd. Her gjelder ordet om at alle har syndet og fattes Guds ære. Rom. 3, 23. Ingen kan bli god i Guds mening uten å begynne der. Det er vanskelig for mange som synes de er gode nok i seg selv. Det blir et nederlag å erkjenne at de har synd.

Men den bekjennelsen må til. Det er en del av omvendelsen. Men det er bare begynnelsen. Veien går videre til troen. Det er å gripe den sannhet at synden kan bli tilgitt av Gud. Den angrende synder setter sin lit til frelsen i Jesus Kristus. Noen annen vei finnes ikke, det ser han i Guds ord. Joh. 14, 6. Når han så får lese om det Jesus har gjort nettopp syndere, får han tillit det: Det er nok. Det er veien. Takk, Herre Jesus, for din død på korset. Der bar du min dom og straff. Og da er jeg fri.

Da legges det inn en ny godhet i ditt liv, en ny lyst og vilje til å leve ett Guds ord og gjøre som sier. Men da skal vi med en gang være klar over at vi fremdeles kan komme til å synde og gjøre galne ting. Vi blir ikke fullkomne som menneske så lenge vi er her på jorden. Vår gamle natur, det vi kaller kjødet, er fremdeles syndig og har lyst til å synde. Det var også apostelen Johannes klar over. I 1. brev skriver han slik i kap. 21: Dette skriver jeg til der for at dere ikke skal synde. Det var meningen. Slik vil Gud det. Men erfaringen har lært Johannes at det ikke alltid er så lett. Derfor fortsetter han: Men om noen synder, da har vi en talsmann hos Faderen. Det betyr at det er håp for oss også når vi faller i synd. Da taler Jesus vår sak i himmelen og sier: Forsoningen på korset gjelder fremdeles, v. 2. Så får vi gråte over vår synd og gå videre på Guds nåde og tilgivelse.

3. Dom.

Og en dag vil dommen komme. Det er oppgjørets dag og regnskapets dag for alle mennesker. Vi skal gjøre regnskap på dommens dag, sier han, v. 36. Få ting er så skremmende for menneskene som at vi skal gjøre regnskap for vårt liv. Det kommer en dommens dag for alle mennesker. Og det er en god del folk som ikke vil høre om det. Det taler gjerne for at de faktisk tror at det vil skje.

Men de gjør som strutsen og stikker hodet i sanden og tror at faren er over. Det er ganske lite gjennomtenkt og fornuftig. Høsten kommer enten vi like det eller ikke. Det gjør også regnskapsdagen. Bibelen er helt tydelig på det. Åp. 20 er et eksempel på det. Det står klart: Alle skal stilles fram for Guds domstol – fra gravene og havet og jorden. Og de blir dømt, står det.

4. Våre ord.

Hva blir så grunnen til at noen blir fordømt?

Her vil folk gjerne komme med flere svar. For det er kanskje slik at ander skal dømmes, men ikke de selv. Store syndere og forbrytere må selvsagt dømmes. Men folk har en egen tendens til å gjøre egne synder og feiltrinn mindre enn andre. Dermed tror de at de skal unngå dommen.

Til og med ordene er med i dommen. Etter dine ord, sier Jesus. De kan frikjenne eller felle oss. Hvordan skal vi forstå det? Som alltid må vi se på sammenhengen. Hvert unyttig ord, sier han. Det er de verdiløse og tomme ord. Er de så farlige? Ja, ordene avspeiler vårt indre. En som banner og sier stygge ord, viser for alle som hører det, hvor uren og stygg han er i sitt hjerte. For ordene er «uttrykk for hjertets sedelige beskaffenhet» (S. Odland).

Sammenhengen her taler om hvordan treet er. Det gir frukter i forhold til hvilket tre det er. Et bjørketre bærer ikke epler. Dets natur er ikke slik. Men ordene betyr mer.

Når Jesus taler om et godt eller dårlig tre, er det religiøst og åndelig å forstå. Den som er god i kristelig forstand, er den som tror på Jesus og eier hans rettferdighet. Ikke noe annet er gyldig. Og den frelste vil bekjenne sin tro, som i Rom. 10, 10: Med hjertet tro en til rettferdighet, og med munnen bekjenner en til frelse. Bekjennelsen av Jesus følger naturlig med troen. På en eller annen måte viser vi hvem vi tilhører.

Den som bekjenner Jesus, blir frikjent av Gud. Alle andre går fortapt. Det er den nakne og utilslørte sannhet i kristen tro. Og det må folk få vite. Jesus var «nådeløs» på det punktet. Og bekjennelsen er ikke her bare ord som man sier, det er ord som kommer fra det troende hjerte.

- Må Gud hjelpe oss alle til å være der.

175) Mark. 10, 28-31.

65)

41. Mark. 10, 28-31.

23. s. Treenighet.

Peter er ordførar som ofte elles. Han fører ordet og seier gjerne det dei andre tenkjer. Jesus har tala med og om den rike, unge mannen og åtvara sine mot rikdomen. Den kan forføra oss bort frå Gud. Det er vanskeleg for ein rik å bli frelst, seier han rett ut. For rikdom har ein eigen evne til å binda sjela og tanken til seg. Då misser alt anna verdi.

Difor er kjærleik til pengar så farleg. Farisearane var pengekjære, Luk. 16, 14. Og ein arbeidar i Guds rike må ikkje vera det, skriv Paulus. 1. Tim. 3, 3. For pengekjærleiken er ei rot til alt vondt, 1. Tim. 6, 10. Bibelen tek det altså på alvor og åtvarar oss på det sterkaste. Det er fleire røter til det vonde for oss. Men pengar er ei kraftig rot som har ført mange i avgrunnen.

Då teke Peter ordet:

1. Eit offer.

Me har forlate alt, kva skal me få? Det var Peter sine tankar då. Dei hadde ikkje meir enn dei trong frå dag til dag. Slik var dei fattige folk etter vår standard. Men det var eit offer å fylgja Jesus på fleire måtar. Dei var stadig på reis gjennom heile landet fleire gonger. Dei fekk truleg pengar og mat hjå folk dei møtte. Men ikkje noko var fast inntekt, og dei visste ikkje kva neste dag ville føra med seg.

Framleis er det slik sjølv om det vert på andre måtar. Men kallet frå Gud inneber alltid ei forsaking. Jesus tala om at dei truande ville møta motgang, til og med frå sine eigne. Mange kristne har møtt direkte forfylging for si tru. Andre veret håna og mobba meir i det skjulte. Det er ein pris me må betala om me skal fylgja Jesus.

2. Kompensasjon.

Jesus er raus. Han gir store lovnader til dei som går ærend for han av hjarta. Og det strekar han under med uttrykket: Sanneleg seier eg dykk, v. 29. Han vil visa at det verkeleg skal gå dei godt – nokre gonger gjeld også her i livet, men alltid i æva. Dei truande skal få noko att for det dei gjer for han.

Dei som har forlate slekt og eigedom dei hadde i arv på grunn av evangeliet, skal få kompensasjon. Det kan vera misjonæren som dreg til andre land. Før i tida visste dei ikkje om dei kom heim att nokon gong. Alt var så usikkert. Til ein viss grad gjeldet framleis. Eller det kunne vera ein predikant eller pastor som sa frå seg arveretten til gard og grunn for å tena Gud andre stader i landet. Eller ei kvinne som sa nei til ekteskap og born og familie for å gi tida og livet sitt i teneste for Gud som sjukepleiar eller anna.

Dei skal få noko att. Ja, dei skal få meir att enn dei gav avkall på. Hundrefald, seier han. Det er mykje. Og dei skal få noko av det her i livet. Dei skal ikkje mangla vener eller arbeid eller innkome.

Eg hugsar ei kvinne som hadde vore skodespelar tala i kyrkja heime då eg var barn. Ho sa: Då eg fortalder at eg måtte forlata teateret og alle venene der av di eg var ein kristen, lo dei og sa: Du vil ikkje finna ein einaste ven i heile landet når det skjer. Men, sa ho: Eg har aldri hatt så mange vener som må. Eg møter dei alle stader kring i landet der eg møter Guds folk. Dei er mitt folk nå, sa ho.

Slik kan mange seia. Me fann nye vener hjå alt Guds folk kor dei så bur. For me er alle eitt i Kristus og høyrer han til.

Og i den komande verda, seier Jesus, skal alle me truande få evig liv. Og det er meir enn alt her i verda. Me fortener ingen ting. Han seier ikkje det. Men han gir alt me treng som gåve. Me skal få det, seier. Det er nåde. Det evige livet er også nåde for oss alle menneske. Men då hender noko overraskande for somme.

3. Eit uventa skilje.

Jesus seier til slutt: Men mange som er dei fyrste, skal verta dei siste, og dei siste dei fyrste. Det hadde ikkje alle rekna med.

Puritanaren Matthew Henry tolkar dette om dei tolv læresveinane. Det var dei fyrste som fylgde Jesus, men det skulle koma andre etter dei som kanskje skulle gjera større gjerningar. Slik kom Paulus etter dei, men han fekk gjera mykje for sin Herre. Og slik kan det vera til alle tider i kyrkjesoga. Me har sett og høyrt om mange som har gjort store ting for Gud, men kanskje det ennå vil koma nye og «større» vitne etter vår tid.

Somme har kanskje venta at dei skulle få ein ekstra plass i Guds himmel av di dei var viktige i si tid. Me veit at nokre læresveinar bad om det. Men Jesus avviser alt slikt. Det er Gud åleine som styrer. Me skal gleda oss over å få vera Guds barn her i tida og seinare i æva.

174) Mat. 22, 15-22.

63)

40. Mat. 22, 15-22.

21. s. Treenighet. Gud og keiseren.

1. Angrep på Jesus.

Fariseerne prøvde på flere måter å angripe Jesus, særlig det siste året han levde.  Da brukte de flere innfallsvinkler for å sette ham fast. De forstod nok at han dyktig på flere områder.

Denne gangen vill de sette fast i diskusjon og fange han i ord, som det står her. De la planer om det og diskuterte sikkert hvordan de skulle ham til å motsi seg selv eller finne noe han ikke kunne svare på. Det ville være en seier for dem. De visste at han var selvbevisst og mente han var noe større og bedre enn andre. Det viser inntoget i Jerusalem kort før, kap. 21. Og han la ikke skjul på at han var sendt av Gud, selv om ikke alle hadde forstått at han var Guds Sønn.

Sendebudene innleder sitt spørsmål på en tilsynelatende ydmyk og god måte. Av fariseernes liv og framgangsmåte ellers, kan vi ikke ta alt de sier for god fisk. I tillegg hadde herodianere med seg. Det var et politisk part eller gruppe som sympatiserte med okkupasjonsmakten, romerne. De var på linje med saddukeerne og mente jødene måtte underkaste seg Rom.

Nå kom de til Jesus med skryt og ros: «Mester, vi vet at du er sannferdig, og du lærer Guds vei i sannhet. Du bryr deg ikke om hva noen sier, og du gjør ikke forskjell på folk.» Det var en velig attest. Hvis de virkelig mente det, skulle vi vente at de hadde fullt Jesus blitt hans disipler.  Men det gjorde de ikke. De ville sett en fell for han slik at de kunne ta ham og anklage ham.

Det skal lære oss at vi bør være forsiktige med å godta alt folk sier, uten å bli overstadig mistenksom. Alt for mange har vært godtroende og tatt skade av det. Det gjelder forresten ikke bare i kristendom og religion, men også i handel og politikk.

2. Et spørsmål.

Mange av oss hadde trolig tatt sendebudet på alvor. Det var bra at de hadde ros til Mesteren. Men Jesus hadde et dypere syn og så det de andre ikke merket. Spørsmålet              hadde nok andre undertoner en de forstod.

Er det tillatt å gi keiseren skatt? Det høres så enkelt og tilforlatelig ut. I en rettsstat som vår er det ikke tale om tillatt, men plikt. Men her var det et dilemma. Romerriket og keiseren styrte over landet, og folket var nødt til å innrette seg etter dem i mange ting.

Det var to alternativ: Hvis Jesus sa at de måtte betale skatt til keiseren med tanke på at de t var de som i realiteten styrte landet – da ville fariseerne si at de hadde bare en konge, Herren Gud. Jesus ville da komme i opposisjon til Gud, Sin far. Det andre var: Hvis Jesus sa at de ikke måtte betale skatt til keiseren, da ville herodianerne overgi ham til myndighetene og få ham anklaget og dømt som forbryter mot staten. Her ser vi hvor utspekulert e de var ved å ta med denne gruppen som de egentlig var uenige i. Hvordan skulle Jesus komme ut av dette?

Og Jesus merket det. Han forstod de var onde og ville friste ham. De forstod rett og slett ikke at det var Guds Sønn de talte med.

3. En mynt.

Men Jesus har alltid en utvei. Han bad om å få se en mynt, en denar. Og nå gjorde han seg mer uvitende enn han var. Hvilket bilde er på denne mynten? Sa han. De svarte som sant var: Keiseren. De oppdaget nok ikke Jesu tanker her.

For nå kom det svaret som løste opp alt for dem. De undret seg, står det. De hadde nok ventet noe helt annet. De fant det best å forsvinne.

For løsenet var: «Gi da keiseren det som keiserens er, og Gud det som Guds er!» v. 21. Det var både diplomatisk og kristelig rett. Det er en leveregel for oss kristne i mange situasjoner.

1) Gi hva Guds er. For vi er hans eiendom, skapt av Gud og kjøpt av hans Sønn til evig eie. Han har rett på oss. «Gud er Gud om alle land lå øde…» Vi mennesker er egentlig bare forvaltere av det vi eier. Det er ikke vårt, alt er en gave fra Gud. Det skulle slå ut i hjelpsomhet for alle mennesker og særlig Guds folk som står oss nærmest. En side ved dette er misjonen

2) Gi keiseren det som hans er. Det er samfunnet og styresmaktene i landet. Som mennesker er vi underlagt dem. Derfor blir det galt når noen mener at vi f. eks. kan lure unna noe skatt, fordi vi betaler så myr likevel. Det blir en feil tankegang. Svart arbeid kommer i samme kategori sammen, med mye annet.

Som kristne skal vi være nøye med slike ting. Da er vi klare lys og tydelig salt i verden.